Foto: Tammy van Nerum / De Beeldunie
Weerbaarheid begint met bewustzijn. Maar het fundament is vertrouwen.
Gerben Edelijn, CEO van Thales Nederland
Takeaways:
- De grootste uitdaging waar onze samenleving momenteel voor staat, is hoe we met elkaar omgaan in tijden van onzekerheid.
- Weerbaarheid begint bij bewustzijn én vertrouwen.
- Vertrouwen in leiderschap vraagt om voorbeeldgedrag: consistent, authentiek en betrouwbaar.
- Investeren in cybersecurity en defensie is een morele verantwoordelijkheid, geen keuze. Een cyberaanval kan ons allemaal overkomen. Zoals de TU Eindhoven hierop was voorbereid, zou de norm moeten zijn.
- Europese samenwerking is noodzakelijk om versnippering en inefficiëntie tegen te gaan.
- Weerbaarheid is zowel technisch als cultureel: het begint bij het individu, de organisatie en de samenleving als geheel.
Zonder vertrouwen geen samenleving
Gerben Edelijn, CEO van Thales Nederland, over digitale dreiging, Europese samenwerking en moreel leiderschap.
In een wereld waarin desinformatie dagelijks opduikt en waar digitale aanvallen steeds dichterbij komen, is het woord ‘weerbaarheid’ actueler dan ooit. Voor Gerben Edelijn, CEO van Thales Nederland, is het niet zomaar een containerbegrip. Het vormt de kern van zijn persoonlijke overtuiging én van de manier waarop hij zijn organisatie leidt. “De grootste uitdaging waar onze samenleving momenteel voor staat, is hoe we met elkaar omgaan in tijden van onzekerheid. We weten niet meer altijd wat waar is. Dat ondermijnt het vertrouwen, en zonder vertrouwen is er geen samenhang, geen veiligheid, geen samenleving.”
Die gedachte is meer dan louter filosofisch. Bij Thales, waar onder meer technologie voor defensie, luchtverkeer en kritieke infrastructuren wordt ontwikkeld, is dreiging dagelijkse realiteit. Edelijn ziet het als zijn verantwoordelijkheid om niet alleen systemen te bouwen die werken onder extreme omstandigheden, maar ook om mensen bewust te maken van hun eigen kwetsbaarheden. “We moeten ons realiseren dat de zekerheden waar we zo aan gewend zijn (het licht dat het altijd doet, ons elektronisch betalingsverkeer) en als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen, onder druk staan. We leven in een tijd waarin ontwrichting geen abstract scenario meer is, maar een tastbare mogelijkheid.”
Van de werkvloer tot de keukentafel
Die bewustwording stopt niet bij de voordeur van het hoofdkantoor. Edelijn merkt ook privé de verschuiving in denken. “Wij praten thuis inmiddels over zaken waar we vroeger nooit bij stilstonden. Hebben we een noodpakket? Wat doen we als de stroom uitvalt? Het is geen paranoia, het is realisme.” Hoewel het noodpakket bij hem thuis nog niet helemaal compleet is, is het gesprek erover minstens zo waardevol, vindt hij. “Ik praat er ook met mijn kinderen over. Die vinden het soms overdreven dat ik zo weinig digitale sporen probeer achter te laten. Maar ze horen het wel. Dat bewustzijn begint klein.”
En juist dat bewustzijn is voor hem de essentie van weerbaarheid. Niet alleen weten wat je moet doen in een crisissituatie, maar je ook realiseren dat je onderdeel bent van een grotere keten. Ervan bewust zijn dat jouw keuzes en gedrag invloed hebben op het geheel. “Ik probeer ook in mijn omgeving de ver-van-mijn-bedshow dichterbij te brengen. Cyberrisico’s zijn geen technische details, ze raken iedereen. We moeten ons gedrag daarop aanpassen.”
“We leven in een tijd waarin ontwrichting geen abstract scenario meer is, maar een tastbare mogelijkheid.”
Vertrouwen als fundament
Bij Thales zit dat besef diepgeworteld. De bedrijfsfilosofie Building a future we can all trust is geen holle frase, maar een leidraad. “Onze klanten moeten erop kunnen vertrouwen dat onze technologie het altijd doet. Ook als die wordt gesaboteerd of aangevallen. Vertrouwen is letterlijk van levensbelang.”
Dat vertrouwen beperkt zich niet tot techniek. Het is ook verweven met cultuur en leiderschap. Edelijn: “Als leider moet je consequent zijn. Authentiek. Mensen moeten op je kunnen bouwen. Dat geldt intern, maar net zo goed extern.” In tijden van onzekerheid is dat voorbeeldgedrag belangrijker dan ooit. “Vertrouwen bouw je elke dag opnieuw op, met consistentie en transparantie. En je breekt het met één verkeerde keuze af. Daar ben ik me zeer van bewust.”
Ook in bredere zin ziet hij het herstel en behoud van vertrouwen als een maatschappelijke opdracht. “Vertrouwen tussen mensen, tussen burgers en overheid, tussen landen. Polarisatie en fakenews ondermijnen dat. Als wij als leiders in het bedrijfsleven, in de politiek, in de media, niet investeren in het herstel van dat vertrouwen, dan brokkelt de veerkracht van onze samenleving af.”
Investeren als morele verantwoordelijkheid
De verbinding tussen persoonlijke weerbaarheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid is voor Edelijn vanzelfsprekend. En dat geldt ook voor de investeringen die daarmee gepaard gaan. “De vraag is niet alleen of het economisch slim is om te investeren in veiligheid en defensie, maar of het moreel verantwoord is om het níet te doen.” Die boodschap herhaalt hij ook richting collega-bestuurders. “Veel bedrijven investeren nog steeds het minimale in cybersecurity. Zolang we daarmee wegkomen, is het verleidelijk. Maar dat verandert zodra je zelf geraakt wordt. Kijk naar de aanval op de TU Eindhoven: daar waren ze er gelukkig goed op voorbereid. Dat zou de norm moeten zijn.”
Europa moet regie nemen
De rol van Europa is een ander belangrijk thema voor Edelijn. Thales is een van de weinige multinationale defensiebedrijven met een stevige voetafdruk in meerdere Europese landen. En dat is geen toeval. “We willen niet groot zijn in slechts één land, we willen in heel Europa bijdragen aan veiligheid. Maar dat kan alleen als we gaan samenwerken. Als we geen regie nemen, gaan zevenentwintig landen allemaal hun eigen systemen bouwen. Dat is inefficiënt, kostbaar en strategisch onverstandig.”
Volgens Edelijn is de technologische basis in Europa uitstekend, maar is de markt te versnipperd. “We hebben de kennis en de innovatiekracht, maar wat ontbreekt, is marktordening. En dat moet veranderen, liefst zo snel mogelijk.” De urgentie is er, ziet hij, maar nu moeten de plannen concreet worden. “We moeten de defensie-industrie verdiepen, verbreden en schaalbaar maken. En dat vraagt om slimme aanbestedingen en vraagbundeling.”
Een concreet voorbeeld: de GM200-radar
Een tastbaar voorbeeld van wat die samenwerking kan opleveren, is de GM200: een mobiele radar die luchtdreigingen detecteert. Thales heeft die radar samen met de Koninklijke Landmacht ontwikkeld en inmiddels de productie opgeschaald van drie naar achttien systemen per jaar, met een ambitie richting vierentwintig. “Maar dan moet de vraag wel komen, ook uit andere landen. Daarom voeren we gesprekken met het Ministerie van Defensie om Europese bundeling mogelijk te maken.”
De radar staat symbool voor de nieuwe realiteit: snel inzetbaar, mobiel en gericht op acute dreiging. “Omdat het systeem mobiel is, is het ook lastiger aan te vallen. Daarmee sluit het perfect aan op de manier waarop we vandaag weerbaar moeten zijn.”
Toekomst met betekenis
Ondanks de geopolitieke dreigingen en de druk op markten en arbeidskrachten, ziet Edelijn ook positieve ontwikkelingen. “We hebben veel vacatures, maar merken dat mensen zich bewust melden omdat ze hun steentje willen bijdragen. Ze willen betekenisvol werk doen, veiligheid helpen beschermen. Dat is anders dan tien jaar geleden. En dat stemt hoopvol.”
Want in de kern draait het volgens Edelijn om meer dan technologie of veiligheid alleen. Het draait om de samenleving die we willen zijn. “Weerbaarheid begint met bewustzijn. Maar het fundament is vertrouwen. Zonder dat staan we nergens.”
“Weerbaarheid begint met bewustzijn. Maar het fundament is vertrouwen. Zonder dat staan we nergens.”
