"De dreiging komt dichterbij"
Ludy Schmidt, Plv. Commandant der Strijdkrachten
Takeaways:
- We leven in een gevaarlijker tijdperk: Oorlogsdreiging, cyberaanvallen en afbrokkelende democratieën zijn geen abstracte ver-van-ons-bed-shows meer.
- Europa moet volwassen worden in defensie: Minder leunen op de VS, meer Europese samenwerking en standaardisatie.
- Nederlandse focus: militaire paraatheid én maatschappelijke weerbaarheid, tot en met buurtniveau.
- Bedrijfsleven is essentieel: Wees voorbereid op crisisscenario’s, investeer in cybersecurity en ondersteun medewerkers om reservist te worden.
- Leiderschap vereist visie en vertrouwen: ‘Hard op de inhoud, hart voor de mens’.
- “We kunnen dit, maar alleen samen”: Ludy Schmidt roept op tot collectieve verantwoordelijkheid met het adagium "zo civiel als mogelijk, zo militair als noodzakelijk"
“Ik kom jullie niet helpen in mijn pakkie”
Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten Ludy Schmidt is glashelder tijdens zijn toespraak voor de Grote Kamer van Achmea in het Wereldmuseum in Rotterdam: de wereld is instabieler dan ze in decennia is geweest, en het bedrijfsleven speelt een sleutelrol in onze nationale weerbaarheid.
Volgens Schmidt is de dreiging meerlagig en tastbaar: “Als ik om me heen kijk, zie ik dat de democratie aan terrein verliest. Power politics viert hoogtij. We beconcurreren elkaar op elke manier. Dat maakt mij niet rustig.” Oorlog in Europa, cyberaanvallen op ziekenhuizen en havens, geopolitieke instabiliteit in het Midden-Oosten en Afrika. Het komt steeds dichterbij. En de illusie dat het ons niet zal raken, is gevaarlijk. Schmidt wijst op historische parallellen. Hij citeert zowel Stefan Zweig als Francis Fukuyama, twee denkers die dachten dat stabiliteit het nieuwe normaal was, tot de geschiedenis zich met harde hand meldde en hun ongelijk bewees.
“We zijn te comfortabel geworden,” stelt Schmidt. “Maar democratie is niet vanzelfsprekend. En de vraag is niet óf, maar wanneer wij als samenleving getest worden.”
Europa: samenwerken of achterblijven
Schmidt roept op tot meer Europese integratie op defensiegebied. Nu nog bouwt elk land zijn eigen tanks, vliegtuigen en wapensystemen, wat volgens Schmidt leidt tot inefficiëntie. “We kunnen het ons niet langer permitteren om versnipperd te blijven.” Hij ziet al succesvolle samenwerkingen met onder meer Duitsland en de Baltische staten, maar het is vooral aan de politiek en industrie om de volgende stap te zetten.
Tegelijkertijd benadrukt hij dat Nederland zich moet richten op twee pijlers: militaire paraatheid en maatschappelijke weerbaarheid. Die laatste vraagt om actie van burgers én bedrijven. Weerbaarheid = afschrikken. Een weerbare samenleving druk je niet zo snel omver. Je moet de prijs om dat te doen zo hoog mogelijk maken.
“We kunnen het ons niet langer permitteren om versnipperd te blijven.”
Bedrijven: van bijzaak naar vitale partner
Over de rol van het bedrijfsleven is Schmidt helder: “Ik kom jullie niet helpen, ik kom jullie vragen om míj te helpen.” Defensie heeft het bedrijfsleven keihard nodig. Bijvoorbeeld voor logistieke operaties, medische ondersteuning, cyberweerbaarheid en het beschikbaar stellen van reservisten.
Zijn oproep:
- Wees voorbereid op crisisscenario’s, zoals langdurige stroomuitval of cyberaanvallen.
- Investeer in cybersecurity en weet wie je kwetsbare processen beheert.
- Ondersteun medewerkers om reservist te worden binnen je organisatie: zij kunnen cruciaal zijn in crisistijd.
Leiderschap vereist visie en vertrouwen
In een persoonlijk deel van zijn betoog vertelt Schmidt wat leiderschap voor hem betekent. Niet micro-managen, maar richting geven. “Ik leid op het wat en het waarom, niet op het hoe.” Vertrouwen is voor hem de sleutel. “Vertrouwen geven en vertrouwen krijgen, dat is het fundament van leiderschap, zeker in tijden van onzekerheid. Daarnaast kan ik erg hard (met een d) zijn, maar wel altijd met een groot hart (met een t) voor mijn jongens en meiden.”
“Ik leid op het wat en het waarom, niet op het hoe”
Weerbaar zijn zonder te verruwen
Wat voor soort weerbaarheid willen we nastreven in Nederland? Een land waar weerbaarheid wordt gekoppeld aan het bezit van vuurwapens door burgers? En hoe zorgen we ervoor dat de samenleving niet verhard en individualiseert? Weerbaarheid kan namelijk ook tot gevolg hebben dat mensen zich nog meer naar binnen keren. Volgens Schmidt hoeft weerbaar zijn geen verruwing te betekenen: “We hebben zo veel in huis. Op lokaal niveau: bij de brandweer, voetbalclub, kerk, daar moeten we een systeem creëren van vangnetten. Een plek waar je voedsel kan halen, je telefoon kan opladen. Ook voor de saamhorigheid.” Schmidt geeft aan een verbonden samenleving te willen, zoals bijvoorbeeld Finland: weerbaar, maar met zachte kracht.
Hoopvol slotakkoord
Toch eindigt Schmidt met optimisme. “We hebben 500 miljoen Europeanen. Met onze denkkracht, industrie en mensen kunnen we het, echter alleen als we het samen doen; maar we zijn er nog niet.” Schmidt herhaalt daarom een bekende oproep van de Amerikaanse president John F. Kennedy: “Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country.”
